- Mammillaria dixanthocentron GM1749.7, bardzo różnie wyglądające, niektóre podobne nawet do M. albilanata

- różne tilandsje

- M. carnea GM1749.8, a dookoła las

- Cephalocereus columna-trajani GM1749.9 i gdzieniegdzie

- Nolina gracilis GM1749.10

WPT2005 1200 mnpmIxcatlan, Oax.

­Dalsza droga wiodła malowniczymi wąwozami, ze zboczami porośniętymi lasami Cephalocereus columna-trajani, aż dotarliśmy do drogi Mex195. Teraz skierowaliśmy się do miejsca mojej zguby. Na stanowisko poszliśmy tyralierą, i w miejscu przeze mnie oczekiwanym, gdzie zjechałem po stromiźnie, Ivan wypatrzył zgubiony przeze mnie portfel. Moje szczęście nie miało granic. Z tej okazji kupiłem w najbliższym markecie doskonałą tequilę marki Don Julio Reposado (jedna z najdroższych), którą później wypiliśmy.

Aby wrócić na wyznaczony wcześniej szlak, pojechaliśmy na północ, przez San Gabriel Chilac dostaliśmy się na autostradę i szybciutko wróciliśmy do zjazdu przy San Juan Bautista Coixtlahuaca, przy czym teraz udaliśmy się na zachód. Wiedzieliśmy, że między miastami Coixtlahuaca, Tamazulapan i Tepelmeme występują bardzo interesujące populacje Echinocereus pulchellus ssp. acanthosetus i koniecznie chcieliśmy je widzieć. Obserwowane tereny bardzo nam się podobały. Dosyć długo jechaliśmy na północ, aż teren spodobał nam się tak bardzo, że postanowiliśmy urządzić sobie noclegownię, tym bardziej, że zapadł zmrok. 

09.02.2016 wtorek – San Francisco Teopam, 112.270 km

Słońce pobudziło nas do działania. Namioty po nocy były mokre, więc pozostawiliśmy je do osuszenia. Przy obozowisku rosła przepiękna Furcraea – rzadki widok w Meksyku. Przeszliśmy może 100 metrów po trawiastych, choć suchych  łąkach i weszliśmy na płaskie żwirowiska, w pobliżu których rosły nieliczne dęby. Między żwirem dostrzegliśmy dosyć liczne jamki, w których widać było zagłębione, czasami na 2 cm, małe, ciemnozielone główki:

- Echinocereus pulchellus ssp. acanthosetus GM1750

- Euphorbia radians GM1751

- Furcraea longaeva GM1751.1

- Ferocactus macrodiscus GM1751.2

- Coryphantha retusa GM1751.3

WPT71                         2280 mnpm       San Francisco Teopam, Oax.

Szczęśliwi ze znaleziska pojechaliśmy dalej na północ, kierując się do Conception Buenavista. Za osadą rozpościerają się bielejące w słońcu wzgórza, wyglądające z daleka jak pozbawione roślinności. Zaczęliśmy się wspinać, i jeszcze przy podstawie wzgórz zobaczyliśmy ferokaktusy, o których trudno było jednoznacznie powiedzieć, czy jest to:

- Ferocactus macrodiscus czy już F. recurvus GM1752

Gdy wdrapaliśmy się na wypłaszczenia wierzchołkowe, pojawiły się zadarnione miejsca. Właśnie w nich, na mniej zarośniętych fragmentach, wypatrzyliśmy płasko rosnące, niemal czarno ociernione:

- Mammillaria herandezii GM1753

Schodząc po stoku obserwowaliśmy jeszcze:

- Mammillaria casoi  bardziej znaną pod nazwą M. mystax  GM1754

- Agave potatorum GM1755

- Mammillaria uncinata GM1755.1

- M. flavicentra GM1755.2

- Echeveria longissima GM1755.3

- Echinofossulocactus crispatus GM1755.4

- Tillandsia sp. GM1755.5

- Coryphantha pallida GM1755.6

WPT1043                      2280 mnpm       Concepcion Buenavista, Oax.

Tutejsi jeźdźcy mają ciekawie zawiązany kapelusz pod nosem.

Skorzystaliśmy z wjazdu na autostradę przy Tepelmeme i szybko, po raz trzeci opuściliśmy ją przy Coixtlahuaca, jadąc w kierunku Tamazulapan. Po drodze, mało zresztą ciekawej, zatrzymaliśmy się na sikanie przy niewielkiej skale po lewej stronie drogi. Pod drzewami, niedaleko strumienia, spośród zeschłych liści spoglądały na nas żółte, pasożytnicze:

- Conopholis alpina GM1756.1

Bardziej ciekawa okazała się ta niewielka skałka, dość obficie porośnięta, na którą się wdrapaliśmy, ponieważ wypatrzyliśmy:

- Mammillaria oteroi  GM1756

- Sedum pachyphyllum GM176.2

- Echeveria macdougalii GM1756.3

- Mammillaria casoi GM1756.4

- Tillandsia usneoides GM1756.5

WPT1044                      2230 mnpm       Isabel Allende, Oax.

Jadąc dalej drogą Mex 190 dotarliśmy do miasteczka Chilac, w pobliżu którego białe skały wywołały nas na zewnątrz auta. Niemal na krawędziach urwisk skalnych wypatrzyliśmy:

- Coryphantha retusa  GM1757

- Mammillaria solisioides GM1758

- M. haageana GM1758.1

WPT1045                      1720 mnpm       Chila, Pue.

Rzadko się zdarza taki widok, by pies jechał na ośle, a człowiek szedł pieszo.

Spokojnie przebyliśmy dalszych 50 km, mijając Acatlan i zatrzymaliśmy się przy porośniętym dębowym lasem kopiastym wzgórzu. Na wysokości ¾ do szczytu znaleźliśmy jeszcze jedną ciekawą roślinę, stosunkowo rzadko widywaną w kolekcji, o atrakcyjnych dużych, żółto zielonych kwiatach:

- Mammillaria heidiae GM1759 w towarzystwie

- Coryphantha retusa GM1759.1

WP1048                        1300 mnpm       Ahuehuetitla, Pue.

Było już późno, lecz postanowiliśmy nadrobić stracony na poszukiwanie mojej zguby czas. Oznaczało to bardzo długi przejazd. Wybraliśmy drogi szybkiego ruchu, mijając Puebla, okrążając Mexico City i już całkiem po ciemku, około godziny 1-szej w nocy zaszyliśmy się na jakiejś polnej drodze za San Juan del Rio.

10.02.2016 środa – Santa Matilde / San Juan del Rio, 112.949 km

Zebraliśmy się dość sprawnie, bo nadal daleko mieliśmy do miejsca docelowego, którym były pozostałości prekolumbijskie w El Cóporo. Poszukiwaliśmy nowej odmiany Mammillaria andersoniana z długimi cierniami, która ponoć znaleziona była przez syna Alfreda Lau`a w stanie Guanajuato. Minęliśmy ciekawe miasto San Miguel Allende

 Wydaje się dość oczywistym, że najczęściej rośliny są znajdowane w pobliżu jakichś atrakcji turystycznych, którą El Cóporo niewątpliwie jest.

Na początku spędziliśmy czas w dosyć pustym muzeum, po czym przetransportowano nas ciężarówką z zamontowanymi ławeczkami do miejsca, w którym prowadzone są prace archeologiczne.

Wolne miejsca dokoła obsadzone były obficie owocującymi opuncjami. Dalsza droga wiodła początkowo alejką pod drzewiastymi opuncjami, po czym zaczęliśmy się wspinać na wzgórze górujące nad doliną.

Tutaj była główna atrakcja, czyli pozostałości dość niewielkiej piramidy, lub lepiej mówiąc, budowli wykonanej z kamienia. Wspinając się po skałach wszędzie widzieliśmy kwitnące:

- Echinofossulocactus polyacanthus GM1759.2 oraz wpasowane w szczeliny skał

- Mammillaria jaliscana  GM1759.3, a gdzieniegdzie tylko sporadycznie

- M. uncinata GM1759.4

- Echeveria elegans GM1759.5 oraz

- Ferocactus histrix GM1759.6

WPT1047                     2280 mnpm      El Cóporo, Gto.

Niestety tutaj poszukiwanej mamilarii nie znaleźliśmy. Być może na skałach po przeciwnej stronie kanionu, ale nie było możliwości samodzielnego poruszania się po tym terenie, tym bardziej schodząc z wyznaczonych ścieżek.

Dalej pojechaliśmy jakąś ledwie widoczną drogą na południe, wypatrując terenów nadających się do eksploracji. Jakież było nasze zdziwienie, gdy z przeciwnej strony zobaczyliśmy jadących policjantów i żołnierzy. Oni też się zatrzymali przy nas pytając, co tu porabiamy. Jak zwykle spędziliśmy kilka minut na wyjaśnieniach i miłej pogawędce z uśmiechami włącznie, po czym pojechaliśmy dalej przed siebie. Dotarliśmy do drogi głównej wiodącej s San Felipe do Leon, przejechaliśmy nią kilka kilometrów i najbliższą wiodącą na północ skierowaliśmy się do Ocampo, po czym przeszukaliśmy obiecująco wyglądające skały w pobliży La Escondida, ale tutaj też znaleźliśmy wyłącznie:

- Echinofossulocactus polyacanthus GM1759.7

- M. uncinata GM1759.8

- Mammillaria jaliscana GM1759.9

WP968                         2240 mnpm      La Escondida, Gto.

Wieczór zastał nas jadących ku nadajnikom Microonda Matancillas, między którymi zrobiliśmy sobie biwak z kolacją.

11.02.2016 czwartek – Matancillas, 113.364 km

Zanim Jarda zorganizował śniadanie, ja wybrałem się na krawędź wzgórza, spodziewając się znaleźć Mammillaria perezdelarosae lub co najmniej M. bombycina, jednak nic z tego. W porannym słońcu prezentowały się tylko:

- Coryphantha cornifera GM1759.10

- Echinocereus acifer GM1759.11

- Echinofossulocactus polyacanthus GM1759.12

WPT1051                      2350 mnpm       MO Matancillas, Ags.

Po kilkunastu kilometrach, w pobliżu La Paz zatrzymaliśmy się na rekonesans, ale widzieliśmy tylko:

- Mammillaria jaliscana GM1760

- M. uncinata GM1760.1

WPT1052                      2100 mnpm       La Paz, Ags.

Teraz trochę czasu zabrało nam dotarcie w pobliże El Puertecito, gdzie podobno notowane było występowanie M. perezdelarosae. Jednak nasze poszukiwania nie zakończyły się sukcesem. W miejscu, które obraliśmy za obiekt poszukiwań zanotowaliśmy wyłącznie:

- Echinofossulocactus violaciflorus (dichroacanthus sensu lato) GM1761

- Mammillaria jaliscana GM1761.1

- M. uncinata GM1761.2

- Coryphantha stipitata GM1761.3

WPT1053                      2060 mnpm       El Puertecito, Zac.

Minęliśmy miasto Aguascalientes, maksymalnie je okrążając, by nie tracić czasu na przebijanie się zatłoczonymi ulicami. W pobliżu Milpillas wjechaliśmy na drogę wiodącą w kierunku północnym, ku widocznym górom. Gdy góry Sierra Brava przybliżyły się do nas, czy też droga, którą podążaliśmy zbliżyła się do gór, znaleźliśmy bramę rancza, która nie była zamknięta na kłódkę, wjechaliśmy na tereny prywatne podążając ku wzniesieniom. Rychło droga się skończyła, więc zostawiliśmy auto pod drzewami, a sami podążyliśmy ku skalnym, niezbyt stromym, żółto czerwonym połaciom pochodzenia wulkanicznego, na których z radością powitaliśmy:

- Mammillaria perezdelarosae GM1762

- Echinofossulocactus polyacanthus GM1762.1

- Mammillaria pettersonii GM1762.2

- Agave schiedigera GM1762.3

- Mammillaria densispina GM1762.4

WPT1055                      2400 mnpm       Montoro, Sierra Brava, Ags.

Muszę tu zwrócić uwagę, że rośliny M. perezdelarosae miały ciernie nieco inne od nam dotąd znanych, były nieco jaśniejsze, bardziej czerwonawe i trochę, choć nie za bardzo, przypominały znane mi z populacji M. x perezbomba lub jak inni mówią M. x bomby rosa. Wróciliśmy zadowoleni ze znaleziska do drogi głównej MEX70, lecz tym razem udaliśmy się na drugą stronę doliny, we wschodnią część gór Sierra El Laurel. W pewnym miejscu zatrzymaliśmy się w wielkim kanionie. Tutaj się rozdzieliliśmy, Jarda z Ivanem poszli na skały po stronie zachodniej a my wspięliśmy się na stronę wschodnią. Dosyć szybko odkryliśmy:

- Mammillaria perezdelarosae GM1763

- Echinofossulocactus polyacanthusGM1763.1

- Echinocereus acifer GM1763.2

- Mammillaria gummifera GM1763.3

- M. jaliscana GM1763.4

- Ipomea arborescens GM1763.5

- Bursera sp.  GM1763.6

WPT1056                      2030 mnpm       El Ocote, Ags.

Słońce mocno się zniżyło, w związku z czym postanowiliśmy wreszcie spędzić noc w hotelu, bo też nie tylko nasze ciało wymagało doprowadzenia do porządku, ale naszym ubraniom też należało się porządne pranie.

Noc spędziliśmy w wyśmienitym hotelu w Calvillo, a na kolację wybraliśmy się do centrum miasta.

12.02.2016 piątek – Calvillo, 113.660 km (hotel 650$ za pokój)

Wcześnie wyruszyliśmy na mnie już znane od 2009 roku stanowisko M. x bombyrosa. Droga ostro wspinała się do góry.

 Zatrzymaliśmy się za El Garuño, by na skałach podziwiać kępy kwitnącej:

- Mammillaria bombycina GM1763.7

- M. apozolensis GM1763.8

- M. densispina GM1763.9

- Echinocereus acifer GM1763.10

WP972                         2390 mnpm       El Garuño, Ags.

Teraz pojechaliśmy dalej do góry, minęliśmy granicę z Jalisco i zatrzymaliśmy się pod widocznymi żółtymi skałami wznoszącymi się nad Presa los Alamitos.

Przez rzadki dębowy las wspięliśmy się na widoczną z daleka gołą grań, na której znaleźliśmy wiele interesujących nas roślin:

- Mammillaria x bombyrosa GM1764

- Echinofossulocactus tetraxiphus (heteracanthus) GM1764.1

- Mammillaria densispina GM1764.2

WP973                         2450 mnpm       Presa los Alamitos, Jal

Ze stanowiska zabrałem kilka martwych roślin, z których już w aucie udało mi się wyłuskać trochę nasion. Niestety, zapomniałem o nich i zostały w aucie zwróconym do Rent a Car w Mexico City.

Nie próbowaliśmy nawet przejechać wiodącymi wszędzie bezdrożami na drugą stronę gór, choć może by się to udało. Wróciliśmy do drogi głównej Mex70, po czym znowu wjechaliśmy w góry, w kierunku Tlachichila, gdyż tam widzieliśmy jakieś fajne i obiecujące skały. Trochę czasu straciliśmy, by wybrać właściwą drogę, a właściwie na granicy przejezdności szlak i wkrótce zaczęliśmy się wspinać ścieżkami tylko dla zwierząt. Niestety, ale na skałach nic ciekawego nie odkryliśmy, poza:

- Echinofossulocactus tetraxiphus GM1764.3

- Echinocereus acifer GM1764.4

WP974                         2100 mnpm       Tlachichila, Jal.

Dalsze poszukiwania były bezsensowne, gdyż nie widzieliśmy więcej zachęcających nas terenów. Przejechaliśmy jeszcze kilkadziesiąt kilometrów przez góry na zachód i dotarliśmy do miasteczka Apozol, skąd drogą Mex 54 udaliśmy się na północ, by wreszcie wjechać w góry Sierra de Morones po drugiej stronie doliny. Jednak tutaj też nie widzieliśmy interesujących nas terenów, więc gdy już było dosyć ciemno zdecydowaliśmy się na nocleg w przyrodzie, na polanie jasnego, dębowego lasu, choć wysokość 2500 mnpm nie wróżyła ciepłej nocy.

13.02.2016 sobota – Sierra de Morones, 113.885 km

Noc minęła spokojnie i choć było chłodno, w namiocie dobrze się spało. Zapewne otaczający nas las tak wpłynął na samopoczucie.

Korzystając z czasu na przygotowanie śniadania sprawdziłem skaliste krawędzie niewielkiego kanionu, na których znalazłem rosnące w mchu, w cieniu drzew:

            - Mammillaria densispina GM1765

WP975                         2510 mnpm      Sierra de Morones, Jal.

             Gdy wróciłem do obozowiska, Jarda zajęty był rozmową z jakimś tubylcem, który akurat tędy przechodził do pobliskiej wioski. Jarda zawsze wykorzystuje okazje by doszkolić swój język oraz ewentualnie zdobyć jakieś interesujące informacje.

             Po śniadaniu ruszyliśmy w kierunku północnym, by po jakimś czasie dotrzeć do wcześniej wypatrzonej z satelity, dobrze zapowiadającej się strefy o dominujących białych skałach. Niemal cały ten teren został jednak odcięty od zewnętrznego świata ogrodzeniami i zabudowaniami. Aby dostać się dalej, trzeba przejechać przez prywatne, ogrodzone podwórko, koło czyjegoś domu.

W jednym miejscu udało nam się uzyskać zgodę i po pewnym czasie, pokonując wiele ogrodzeń z drutów weszliśmy na fantastycznie wyglądający podkład geologiczny. Długo po nim krążyliśmy, ale znaleźliśmy wyłącznie sporadycznie widziane:

            - Ferocactus histrix GM1765.1 oraz

            - Mammillaria wagneriana GM1765.2

WP976                         1690 mnpm      Mesa de Las Flores, Jal.

            Wracając zainteresowaliśmy się widoczną z daleka górę w kształcie dzwona, która nas zaintrygowała na tyle, że wypytaliśmy napotkanego ranczera o możliwość dojazdu.

Ten nam wyjaśnił jak dojechać, a przy okazji wspomniał, że gdzieś w okolicy rośną maleńkie kaktusy, które nazywają flor de mayo, co oznacza kwitnące w maju, ale nie zna ich lokalizacji. Tym niemniej dotarliśmy do wspomnianej góry, ale wyrastała ona pionowo w górę, więc nie było żadnej możliwości jej penetracji, jedynie sama podstawa była dostępna, a w gęstwinie splątanych drzew i krzaków spotykaliśmy tylko:

            - Mammillaria wagneriana GM1765.3

            - Tillandsia mauryana GM1765.4

WP979                         1720 mnpm      Cerro la Campana, Jal.

            Pojechaliśmy do miasteczka Colotlan na kolację.

Akurat w miasteczko odbywał się zlot motocyklistów, więc całe centrum było zatłoczone i wyłączone z codziennego ruchu.

Przed starym kościołem dostrzegłem wielki pomnik naszego Juan`a Pablo II, czczonego tu specjalnie za włączenie kościoła meksykańskiego do głównej grupy kościołów katolickich.

Pokręciliśmy się po centrum obserwując całe to zamieszanie i pojechaliśmy dalej na północ, lokując się przy jakimś większym wzniesieniu na wyczekiwany nocleg. Korzystając z ostatnich promieni słonecznych wdrapałem się na strome wzniesienie porośnięte dębowym lasem, o podłożu gęsto usłanym szeleszczącymi, suchymi liśćmi, na którym w szczelinach wystających skał napotkałem:

            - Mammillaria jaliscana GM1766

          - Echinofossulocactus polyacanthus x dichroacanthus hybr. GM1766.1 oraz

            - Agave schiedigera GM1766.2

WP980                         1950 mnpm      Rio Bolaños, Jal.

Gdy już rozłożyliśmy namioty, spotkaliśmy jakiegoś ranczera, wracającego do domu. Oczywiście wywiązała się rozmowa, w trakcie której powtórzyła się sytuacja z rozmowy z wcześniejszym meksykaninem, przy czym ten oświadczył, że kilka lat temu, jadąc na koniu na polowanie na jelenie, osobiście widział kwitnące czerwonymi kwiatami flor de mayo, ale dokładnie nie pamięta miejsca. Jednak następnego dnia rano będzie tędy wracał, to może nas zabrać ze sobą. 

14.02.2016 niedziela – El Epazote, 114.073 km

Dokładnie o godzinie 6:00 rano, jeszcze po ciemku, pojawił się w obozie. Szybko uporaliśmy się z jedzeniem, po czym wyruszyliśmy na przełaj przez zarośla w wyznaczonym przez niego kierunku.

Po jakiejś godzinie przeszliśmy przez kanion, wdrapaliśmy na stromą skarpę i naszym oczom ukazała się znowu podobna, biała struktura geologiczna, którą zwiedzaliśmy rano.

Krążyliśmy do południa, znajdując wyłącznie Mammillaria wagneriana. Teren ten wymaga poświęcenia więcej czasu niż my go mieliśmy. Tak więc postanowiliśmy jeszcze tu wrócić. Może nawet w tym roku. Ponieważ jechaliśmy na północ a Vaško koniecznie chciał zobaczyć rośliny Mammillaria roemeri, więc nic nie stało na przeszkodzie i pod wieczór obraliśmy sobie za miejsce obozowania płaskie żwirowe równiny niemal na stanowisku występowania tych pięknych roślin.

15.02.2016 poniedziałek – 114.307 km

O świcie poszliśmy fotografować rośliny, bowiem przy wysoko stojącym słońcu trudno wykonać dobre zdjęcie tych białych roślin na białym tle. Wydaje mi się, że roślin zobaczyłem znacznie mniej, niż przy moim pobycie w roku 2009, chociaż nie poszedłem na mnie znane stanowisko, ale byłem oddalony od niego o kilkaset metrów.

            - Mammillaria roemeri GM1767

            - Echinocereus pamanesiorum GM1220.1

            - Mammillaria wagneriana GM1220

Tym razem nie zobaczyłem ani jednej Coryphantha tripugionacantha.

WPT106                       1150 mnpm      Chulignay, Zac.

Jadąc dalej w kierunku północnym zobaczyliśmy kilka kilometrów dalej na poboczu niewielką populację:

- Coryphantha tripugionacantha GM1768, a razem z nią

- Mammillaria wagneriana GM1768.1

WP985                         1140 mnpm      San Rafael de las Toblas, Zac.

Po dalszych kilku kilometrach dostrzegliśmy znacznie większą populację, która ciernie środkowe miała wybarwione bursztynowo, w odróżnieniu od typowej czarnej:

- Coryphantha tripugionacantha GM1769

WP986                         1160 mnpm      San Rafael de las Toblas, Zac.

Wjechaliśmy do miasteczka, w którym akurat odbywał się targ.

Jedna ulica została wygrodzona sznurami, za którymi poustawiały się kramiki i auta z obwoźnym towarem. Skorzystaliśmy by dokonać zakupu świeżych owoców i warzyw, a przy okazji zakupiliśmy fistaszki. Jarda kupił świeże, tzn. nie prażone, by móc później swoim zwyczajem i wg swojej receptury uprażyć je na patelni.

Niedaleko Ameca, na łąkach, na których mieliśmy nadzieję zobaczyć Echinoceereus weinbergii,  znaleźliśmy jakieś rośliny, które prawdopodobnie należą do gatunku:

            - Mammillaria wagneriana GM1769.1, ale wyróżniały się brakiem ciernia środkowego. Były tu jeszcze zielone rośliny podobne do naszych mleczy  GM1769.2 oraz kwitnące niewielkimi kwiatkami GM169.3.

WP987                         2000 mnpm                  Ameca, Zac

            Kierując się na Milpillas, droga zaczęła się wspinać przecinając pasmo górskie. Już po drugiej stronie gór, zjeżdżając ostro w dół, zauważyliśmy w lesie jakieś skały, a na drzewach interesujące tilandsje.

- Tillandsia erubescens

 Zatrzymaliśmy się, i było to dobre trafienie. Na pokrytych zielonymi mchami skałach wyraźnie odcinały się białe:

            - Mammillaria senilis GM1770, gęsto pokryte czerwonymi pąkami kwiatowymi,

            - Mammillaria densispina GM1770.1 kwitnące niewielkimi kwiatkami, oraz

            - ­Echinocereus polyacanthus GM1770.2 całkiem nietypowo wyglądające

WP988                         2530 mnpm                  Milpillas, Zac.

            Wkrótce dotarliśmy do drogi głównej wiodącej z Zacatecas do Durango, ale szybko ją opuściliśmy, kierując się na południe, do Mezquital, wzdłuż granicy Durango z Zacatecas. Po pewnym czasie zatrzymaliśmy się przy mijanych skałach, na których dostrzegliśmy:

            - Mammillaria zacatecasensis GM1771

            - Mammillaria gummifera GM1771.1

            - Echinofossulocactus polyacanthus GM1771.2 z których większość kwitła

            - Echinocereus pamanesiorum ssp. bonatzii GM1771.3. Tych roślin nie było zbyt wiele, ale były wielkie i stanowiły w pewnym sensie zaskoczenie, bo spodziewaliśmy się ich po drugiej stronie masywu górskiego, przy drodze z Mezquital do Durango.

WP989                         2050 mnpm                  Michilla, Dur.

            Jechaliśmy dalej na południe, ale wieczór już zapadał. Ponieważ jechaliśmy przez teren chroniony oznaczony jako Reserva de la Biosfera Piedra Herrada, więc droga po obu stronach była odgrodzona płotem. Jednak w jednym miejscu zobaczyliśmy bramę wprawdzie zamkniętą, ale nie na kłódkę. Liczyliśmy że nikt nas tu nie dostrzeże, wobec tego wjechaliśmy na teren chroniony uprzednio zamykając za sobą bramę. Przejechaliśmy około kilometra i zatrzymaliśmy się, by rozbić obozowisko na polanach w jasnym dębowym lesie.

Polana i okolice porośnięta była dość gęstą trawą i pokryta opadłymi z dębów suchymi, szeleszczącymi liśćmi. Wspaniale wyglądało to miejsce, więc i noc zapowiadała się bardzo przyjemnie. Po kolacji ułożyliśmy się każdy w swoim namiocie, lecz ledwie zasnęliśmy, zbudziły nas pobliskie odgłosy szeleszczących liści. Coś chodziło tuż za naszymi namiotami. Niemal całą noc nie zmrużyliśmy oka, bo w rezerwatach częstymi gośćmi są pumy i niedźwiedzie. Pamiętam opowiadanie naszej podróżniczki Wojciechowskiej, że rankiem jej przewodnik pokazał ślady lwa, który spał oparty o ściankę namiotu. Dopóki człowiek nie wyjdzie z namiotu, jest dosyć bezpieczny, ponieważ zwierzę nie wie, że ta szmata oddzielająca go od zdobyczy, jest taka słaba. 

16.02.2016 wtorek –114.528 km

Rano szuranie ustało, więc wychyliliśmy nosy z namiotów. W oddali, między drzewami dostrzegliśmy tylko stado spokojnie pasących się krów.

Dalsza droga przebiegała w przepięknych okolicach ozdobionych długoigłymi sosnami Pinus engelmannii  o igłach wzniesionych do góry,

oraz Pinus montezumae ze zwieszającymi się igłami. Te igły mierzą około 30 cm długości. Niemal pionowo zwieszające się skały naznaczone były białymi plamami Mammillaria senilis, jednak niedostępnych do fotografowania.

            Minęliśmy pięknie położone miasteczko Mezquital, lecz po kilkunastu kilometrach wbiliśmy się słabo przejezdną żwirówką wijącą się pomiędzy niewysokimi pagórkami, licząc na znalezienie opisanej przed kilku laty nowej agawy. Poznaliśmy ją po nietypowych, choć już dawno zaschniętych kwiatostanach.

Ta agawa z grupy Agave victoria-reginae to faktycznie piękna roślina, podobna bardziej do Agave ferdinande-regis wybiera niemal płaskie tereny na zboczach niewysokich pagórków, czym się znacznie różni od wszystkich pozostałych z tej grupy, wybierających wysokie skały. Zanotowaliśmy występowanie:

            - Agave pintilla GM1772 z której udało mi się zebrać 18 nasion,

            - Echinocactus horizonthalonius GM1773

            - Mammillaria gummifera GM1773.1

            - Echinocereus pectinatus GM1773.2

WP992                         1480 mnpm                  El Ranchito, Dur.

            W drodze do Durango postanowiliśmy jeszcze odwiedzić okolice laguny Bayacora. Droga, która wiodła w góry, nadawała się raczej dla auta z napędem na 4 koła, ale dla Jardy niemal nie ma dróg nieprzejezdnych. Powoli zagłębialiśmy się coraz dalej w góry, aż dotarliśmy do widocznych skał. Zostawiliśmy auto i poszliśmy w górę. Po pewnym czasie dostaliśmy się na skaliste krawędzie urwiska, gdzie widzieliśmy tylko:

            - Mammillaria mercadensis GM1774, jakaś podobna do Nolina terana

            - Nolina sp. GM1774.1

            - Echinocereus polyacanthus GM1774.2

            - Mammillaria gummifera lub pettersonii GM1774.3

WP993                         2400 mnpm                  Bayacora, Dur.

Wróciliśmy do głównej drogi, przecisnęliśmy się przez zatłoczone miasto Durango i pospieszyliśmy na północ. Już przy chylącym się słońcu zaczęliśmy wspinać się bardzo złą drogą w góry, aby tam zanocować. Zapewne zbyt się spieszyliśmy, bo wielka dziura z ostrym obramowanym w kamienistej drodze zniszczyła nam zupełnie oponę, a nawet felga też uległa odkształceniu. Ta droga z roku na rok jest w coraz gorszym stanie, mimo że płaskie, wysoko położone tereny są ogrodzone.  Wkrótce znaleźliśmy jakiś kawałek terenu umożliwiającego ustawienie namiotów. 

17.02.2016 – środa – 114.801 km

Ledwie zaczęło świtać wyszedłem rozejrzeć się po okolicy. Blisko namiotów dostrzegłem najeżone

- Echinocereus adustus ssp. roemerianus GM1775. Nieco dalej na krawędziach wyższych skał były

- ­Mammillaria longiflora  GM1776, zaś na skalnych wywłaszczeniach, w malutkich zagłębieniach, trudne do wypatrzenia

- Mammillaria saboae ssp. roczekii GM1777. Miejscami takie kieszenie skalne o wielkości pół metra kwadratowego zasiedlało kilkadziesiąt roślin. Wegetację uzupełniały

- Mammillaria papasquirensis GM1777.1

- Agave schiedigera GM1777.2

- Echinocereus polyacanthus GM1777.3 lecz bardzo sporadycznie

WP996                         2500 mnpm                  El Carmen, Dur.

            Ostrożnie wracaliśmy z powrotem, by w Canatlan dokonać zakupu opony. Niestety, ale felgi nie dało się doprowadzić do stanu używalności z oponą bezdętkową. Pozostało nam zakupić dętkę do kompletu, lecz każdy kolec akacji lub igła opuncji groziła natychmiastowym przebiciem, co oznaczało, że nie nadawała się ona do terenu a wyłącznie na drogi asfaltowe. Została więc schowana jako zapas, po czym pojechaliśmy na przełęcz Conetto, gdzie obserwowaliśmy populację:

            - Mammillaria theresae GM1778 oraz

            - Echinofossulocactus durangensis (multicostatus sensu lato)GM705.1

WP997                         2300 mnpm                  Conetto Pass, Dur.

            Docelowym miejscem na ten dzień zaplanowaliśmy okolice El Vergel, gdzie chcieliśmy zobaczyć bardzo rzadko spotykane w kolekcjach Mammillaria brachytrichion. Pojechaliśmy zatem drogą wiodącą na północ przez osadę Conetto. Po godzinie, gdy droga stałą się słabo przejezdna, zorientowaliśmy się, że wiedzie ona w pobliżu pól marihuany, o których wiedzieliśmy że w te rejony nie należy się kierować. Jednak by objechać ne newralgiczne tereny, musielibyśmy nadrobić przeszło 100 km i stracić pół dnia.

Pojechaliśmy więc dalej. Szybko na drodze pojawiło się jadące z przeciwnej strony auto zupełnie niepasujące do okolic w których się znaleźliśmy – czysta toyota 4x4, w której siedziało czterech rosłych i czysto ubranych osiłków rozmawiających przez telefony – nadmienić trzeba, że w tej okolicy normalne telefony nie mają zasięgu. Zatrzymaliśmy się, gdy i oni się zatrzymali. Zapytali - co tu robimy - więc powiedzieliśmy, że jedziemy do Monte Escobedo, bo interesują nas rosnące tam kaktusy. Zdawaliśmy sobie sprawę, że to członkowie bandy narkotykowej. Widocznie zadowoleni pozwolili nam jechać dalej. Kilka kilometrów dalej sytuacja się powtórzyła z innym, ale całkiem podobnym autem. Po następnych kilku kilometrach znowu spotkaliśmy czyściutką toyotę tylko z jednym, znacznie starszym facetem. Zapewne był to herszt. Wytłumaczył, jak mamy jechać, gdzie skręcić i pojechał dalej. Gdy już sporo się oddaliliśmy od oznaczonych na naszej mapie terenów niebezpiecznych, pozwoliliśmy sobie na krótki postój przy skalnej półce, na której znaleźliśmy tylko:

            - Echionofossulocactus durengensis GM1778.1

WP998                         1800 mnpm                  Don Fablon, Dur.

            Zmierzch zapadał szybciej niż chcieliśmy. Po drodze zobaczyliśmy boczną, zupełnie nieuczęszczaną drogę, na którą trudno było wjechać, ale taka dla naszych celów była najlepsza. Daleko od ludzi i uczęszczanych dróg. Gdy wjechaliśmy w jakieś zagłębienie, gdzie byliśmy niewidoczni, rozłożyliśmy namioty i zaczęliśmy przygotowywać kolację. Niespodziewanie na naszej drodze pojawiło się auto oświetlając teren szperaczami. Wkrótce podjechała czysta toyota z osiłkami i głośno gadającymi radiotelefonami. Znów zapytali co tu robimy, poczęstowaliśmy ich piwem i znów zgodnie z prawdą powiedzieliśmy, że z braku hotelu zamierzamy tu przenocować, chociaż boimy się, bo podobno w tej okolicy są bandy narkotykowe. Odpowiedzieli ze śmiechem, że przy nich nie musimy się bać. Pośmiali się, dopili piwo i pojechali dalej. Więcej ich już nie widzieliśmy a noc przebiegła spokojnie.

18.02.2016 - czwartek – 115.075 km

Szybko się spakowaliśmy i po kilku godzinach dotarliśmy do zaplanowanego celu.

Naszym oczom ukazał się głęboki kanion i myślę, że było to jedyne miejsce, w którym mogliśmy spodziewać się kaktusów. Dnem niemal suchej o tej porze rzeki dotarliśmy do niemal pionowo wznoszących się ścian z dosyć kruchych skał. Z trudem zaczęliśmy się wspinać, by wypatrzyć:

- Echinocereus polyacanthus GM1779, niepodobny do mnie znanych z innych terenów

- Echinocereus pectinatus GM1779.1

- Coryphantha delaetiana GM1779.2

- Mammillaria gummifera GM1779.3

- Agave gentryi GM1779.4 i wreszcie poszukiwana

- Mammillaria brachytrichion GM1780 kępkami okupujące szczeliny skalne

WP999A                       1580 mnpm                  El Vergel, Dur.

            Przyszedł czas by opuścić Durango, więc skierowaliśmy się na wschód. Przejechaliśmy w pobliże wielkiego zalewu Presa Lazaro Cardenas, gdzie na pobliskich wzniesieniach widzieliśmy:

            - Echinocactus horizonthalonius GM1780.1 i

            - Echinocereus pectinatus GM1780.2

WP1000                        1610 mnpm                  Mojito, Dur.

            Kilkanaście kilometrów dalej, ale jeszcze przed widoczną rozległą płachtą wody znowu postój. Tu większa obfitość kaktusów:

            - Coryphantha longicornis GM1780.3 znane również pod nazwą C. grandis

            - Thelocactus heterochromus GM1780.4 wielkiej urody, oraz

            - Echinocereus pectinatus GM1780.5

WP1001                        1580 mnpm                  La Victoria, Dur.

Dotarliśmy nad samą zaporę, ozdobioną z daleka widoczną, monumentalną ale typowo komunistyczną rzeźbą robotników. Za El Palmito droga zaczęła piąć się w górę. W pewnym miejscu znowu zrobiliśmy postój, aby zobaczyć populację:

            - Glandulicactus uncinatus GM1780.6 oraz

            - Coryphantha longicornis GM1780.7

WP1002                        1730 mnpm                  El Palmito, Dur.

            Przecięliśmy skrzyżowanie znane jako La Zarca w kierunku wschodnim, jadąc niemal płaskim terenem. W całym Meksyku każdy, nawet najmniejszy mostek na drodze asfaltowej ma swoją nazwę. Gdy po dłuższej jeździe zauważyliśmy przed mostkiem tablicę z napisem Puente Vinagrillos, przypomnieliśmy sobie, że właśnie w tym miejscu znaleziona była Mammillaria pennispinosa. Nigdy dotychczas jej nie widziałem w przyrodzie, a to oznaczało, że musimy spróbować jej poszukać. Zaczęliśmy się wspinać na pobliski pagórek i już wkrótce zauważyliśmy w szczelinach skał dosyć liczną populację niespecjalnie dużych, ale za to kwitnących:

            - Mammillaria pennispinosa GM1781  w sąsiedztwie

            - Thelocactus bicolor GM1782

            - Coryphantha delaetiana GM1782.1

            - Mammillaria pottsii GM1782.2

            - Glandulicactus uncinatus GM1782.3

            - Mammillaria grusonii GM1782.4

WP1003                        1180 mnpm                  Puente Vinagrillos, Dur.

            Nową obwodnicą minęliśmy wielkie miasta Gomez Palacio i Torreon, w Matamoros zatrzymaliśmy się na kolację, po czym minęliśmy miasteczko Viesca i obraliśmy miejsce na camping w pobliży La Fe, wykorzystując w tym celu stare wyrobisko kruszywa wykorzystywanego do budowy drogi. 

19.02.2016 – piątek  - hotel w Melchor Muzquiz, 115.457 km

 Po śniadaniu wspięliśmy się na górę dominującą nad osadą La Fe. Tutaj wiele interesujących kaktusów można zobaczyć:

- Echinocereus occidentalis ssp. breckwoldtiorum GM1782.5

- Hamatocactus hamatacanthus GM1782.6

- Coryphantha durangensis GM1782.7

- Mammillaria pottsii GM1782.8

- Lophophora fricii GM1782.9

- Mammillaria chica GM1782.10

- Astrophytum coahuilense GM1782.11

- Escobaria tuberculate GM1782.12

- Glandulicactus uncinatus GM1782.13

- Mammillaria lenta GM1782.14

WP1005                        1210 mnpm                  La Fe, Coah.

            Wróciliśmy do auta i pojechaliśmy na południe, by w okolicy osady Cinco de Mayo popatrzeć na bielejące z dala gipsowe wzgórza. Tutaj występuje jeszcze nie opisana nowa:

- Coryphantha durangensis ssp. cincomayoensis nom.nudum. GM1783

WP2485                        1600 mnpm                  Cinco de Mayo, Coah.

            Na innym wzgórzu rosły tylko

- Ariocarpus lloydii GM1784

WP1172                        1590 mnpm                  Cinco de Mayo, Coah.

            Przenieśliśmy swoje zainteresowanie ze wzgórz gipsowych na stoki wznoszących się przed nami wysokich gór o podłożu wulkanicznym. Znaleźliśmy tutaj wielkie bogactwo kaktusów:

- Mammillaria lenta GM1784.1

- Echinocereus occidentalis ssp. breckwoldtiorum GM1784.2

- Coryphantha durangensis ssp. cincomayensis GM1784.3

- Ferocactus steinesii GM1784.4

- Lophophora williamsii GM1784.5,

niektóre egzemplarze osiągały 13 cm średnicy

- Escobaria tuberculate GM1784.6

- Mammillaria pottsii GM1784.7

- Mammillaria grusonii GM1784.8

- Hamatocactus hamatacanthus GM1784.9

- Agave asperrima GM1784.10

- srebrne krzewy Sphaerlacea sp.

WP1171                        1610 mnpm                  Cinco de Mayo, Coah.

Zjechaliśmy jeszcze w laguny by popatrzeć na wielkie, podobne do odmiany elephantidens

- Ariocarpus kotschoubeyanus GM1629, które dla mnie nie są niczym niezwykłym, ale Jarda uważa tę populację za wartą opisania pod nową nazwą jako podgatunek.

WP2478                        1350 mnpm                  Cinco de Mayo, Coah.

Dalsza droga poprowadziła nas do Zacatecas. Zatrzymaliśmy się na chwilę za Matamoros, gdzie widzieliśmy tylko

- Echinocactus horizonthalonius GM1784.11

WP1173                        15220 mnpm                 Matamoros, Zac.

Na nocleg zatrzymaliśmy się w dosyć rozległej lagunie przy El Rayado. 

20.02.2016 - sobota – 115.822 km

W lagunie znalazłem dosyć liczną populację

- Mammillaria coahuilensis GM1784.12, lecz innych kaktusów nie zobaczyłem

WP1174                        1650 mnpm                  El Rayado, Coah.

Teraz przeszukaliśmy inną lagunę leżącą na północ od poprzedniej. Pomimo spędzenia w niej kilku godzin, nie byliśmy z wyników specjalnie usatysfakcjonowani. Większość ciekawych roślin, a to Lophophora alberto-vojtechii oraz Ariocarpus kotschoubeyanus była z powodu suszy zjedzona przez zające. Znajdowaliśmy wyłącznie wygrzebane dołki z resztkami rzepy korzeniowej. Kilka ariaków ocalało z zagłady, ale lofofory poległy. Wygląda na to, że dla ochrony przyrody kaktusowej należy tępić zające. Fotografowaliśmy za to:

- Lophophora alberto-vojtechii GM1785 – tylko pozostałości korzeni

- Coryphantha delicata GM1785.1

- Coryphantha macromeris GM1785.2

- Coryphantha poselgeriana GM1785.3

- Thelocactus bicolor GM1785.4

- Ariocarpus kotschoubeyanus GM1785.5

WP1177                        1650 mnpm                  El Porvenir, Coah.

Niedaleko od laguny zauważyliśmy bielejące wzgórza, do których postanowiliśmy dojechać. Nie było to specjalnie łatwe, ale jakoś udało nam się dotrzeć w ich pobliże.

Okazało się, że są to skały łupkowe, na których często występują niezwykłe rośliny – endemity – przystosowane wyłącznie do takiego podłoża. Przemaszerowaliśmy kilka kilometrów penetrując kolejne wzgórza, jednak wszędzie natykaliśmy się wyłącznie na:

- Echinocactus horizonthalonius GM1786

- Echinocactus ingens GM1787.1

- Ferocactus steinesii GM1787.2

- Glandulicactus uncinatus GM1787.3

- Echinocereus enneacanthus GM1787.4 oraz wyjątkowo

- Echinocactus x diabolicus GM1787

WP1178                        1700 mnpm                  El Jazminal, Coah.

Na równinach między wzgórzami odkryliśmy niewielkie populacje:

- Lophophora williamsii GM1787.5

- Corynopuntia vilis GM1787.6 oraz

- Leuchtenbergia principis GM1787.7

WP1179                        1690 mnpm                  El Jazminal, Coah.

Wróciliśmy do głównej drogi wiodącej z Zacatecas do Saltillo, którą przesunęliśmy się ku północy, by odwiedzić okolice Cuahtemocl. Kiedyś byłem w tej okolicy, ale już nie pamiętałem dokładnie gdzie, wobec czego zatrzymaliśmy się tam gdzie nam się spodobało. Nie było jednak w tym miejscu tak wspaniałych roślin jakie mam w pamięci, ale i tym musieliśmy się zadowolić:

- Cylindropuntia tunicata GM1787.8 z daleka lśniąca swoimi białymi igłami

- Echinocereus reichenbachii GM1787.9

- Mammillaria chionocephala GM1787.10 już na stokach góry

- Echinocactus horizonthalonius GM060 na trawiastych łąkach

- Rapicactus beguinii GM061 pod krzakami ciernistych akacji

WP1180                        2120 mnpm                  Cuahtemocl, Coah.

Już po zmroku dotarliśmy do znanego nam już, czystego hoteliku w Iturbide, NL.

21.02.2016 – niedziela – (hotel Iturbide )

Kolejny dzień poświęciliśmy na zwiedzanie okolicy Rayones. Wprawdzie nic mnie tam nie ciągnęło, ale Vaško i Ivan koniecznie chcieli zobaczyć kilka ciekawych populacji.

kwitnące Bauhinia variegata w Linares

Oczywiście nie zapomnieliśmy o dokonaniu zakupów w Lineres, przez który musieliśmy przejechać. Na początku pojechaliśmy w okolice Jose Maria Morelos Santa Rosa, którego jeden kanion nas zainteresował. Koledzy poszli kanionem głównym, a ja wszedłem w wąziutki kanion boczny. Niestety ani ja, ani oni nie znaleźliśmy niemal żadnych kaktusów, nie licząc pojedynczych opuncji. Wobec takiego obrotu spraw wróciliśmy do znanej mi lokalizacji przy El Barreal. Tym razem nie szliśmy grzbietami wzgórz, ale dnem wąskiego kanionu. Szybko przekląłem ten wybór, gdyż od drapiących akacji zakrwawione miałem ramiona i nogi. Jarda nie zrezygnował, ale poszedł sam w odnogę jeszcze niezbadaną.

My wdrapaliśmy się na zbocza, gdzie już dużo łatwiej nam było iść, i skierowaliśmy się do mojego stanowiska w głębokim i wąskim kanionie:

- Aztekium ritteri GM1654.3

- Mammillaria candida GM1654.2, a na grzbietach wzgórz, gdy już wracaliśmy

- Ariocarpus scapharostrus GM1654